حرم امام رضا (ع) در مشهد از مهم‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی و حتی ایران به شمار می آید. به کل مجموعه‌ای که حرم مطهر رضوی و متعلقات آن مانند کتابخانه‌ها و موزه‌ها را در بر می‌گیرد، آستان قدس رضوی گفته می‌شود.
درباره امام رضا (ع)
دوران امامت حضرت رضا (ع) پس از شهادت پدر بزرگوارش آغاز شد و بیست سال به طول انجامید. ایشان شیعه را ده سال در زمان هارون و ده سال در زمان خلافت امین و مأمون رهبری نمود. آرام‌ترین دوره تشیع را می‌توان دوره امامت حضرت رضا (ع) در زمان خلافت امین دانست و این به سبب درگیری‌های طولانی امین و مأمون در این دوره بود که امام (ع) توانست با آرامش بیشتر به گسترش و تحکیم مبانی معرفتی – دینی مکتب تشیع مبادرت ورزد. بر پایه گزارش یعقوبی در سال ۱۹۸ قمری بیعت عمومی با مأمون صورت گرفت.
وی نخست به سامان دادن امور حکومتی پرداخت و مرو را مرکز خلافت خویش قرار داد، در حالیکه مقر خلفای پیش از او بغداد بود. مأمون در مراحل نخست خلافتش با امام رضا (ع) کاری نداشت، آن حضرت در مدینه به فعالیت‌های علمی – فرهنگی و رهبری شیعیان اشتغال داشت اما طولی نکشید که مأمون از وجود امام در مدینه احساس خطر کرد و آن حضرت را به مرکز خلافت احضار نمود.
مسیر حرکت امام رضا(ع) از مدینه تا خراسان
امام رضا (ع) هنگام هجرت از مدینه به مَرو ، پس از عبور از شلمچه، وارد ایران فعلی شدند. اولین شهری که حضرت وارد آن شدند، سوق الاهواز (اهواز) بود و سپس به فارس و بعد از راه کویر و بیابان که از میان فارس و خراسان می گذشت و به مرو ختم می شد. ایشان در شهر اهواز، به دلیل هوای گرم و فصل تابستان، بیمار شدند.
سفر امام رضا از مدینه تا مرو به 5 بخش تقسیم می شود: از مدینه تا بصره، از بصره تا فارس، از فارس تا یزد، از یزد تا خراسان و در نهایت امام در خراسان.
نام قدیم مشهد
مشهد واژه‌ای عربی است و در کتاب‌های لغت، در معانی محل دیدار، زیارتگاه، جای دیدنی و مانند آن به کار رفته است؛ اما عموم مردم، آن را به معنی محل شهادت و مردم ایران، آن را به محل شهادت و دفن امام رضا (ع) می‌شناسند.
این شهر که آخرین محل زندگی هشتمین امام شیعیان است تا پیش از به خاک سپاری پیکر مطهر ایشان، دهکده‌ای خوش آب و هوا به نام سناباد، از توابع نوقان، در ولایت توس بود.
نام مشهد برای اولین بار، حمدالله مستوفی در قرن چهارم قمری، برای این شهر به کار برد. در قرن هفتم، مغولان توس را ویران کردند و مردم برای اقامت به سوی مشهد روی آوردند. روستای سناباد به تدریج گسترش یافت، به صورت شهری بزرگ درآمد، «مشهد الرضا» نامیده شد و از آن زمان، هسته اصلی شهر (مشهد کنونی) شکل گرفت.
اولین سنگ قبر مزار حضرت
اولین سنگ مزار حضرت، مربوط به سال 516ق، عهد سلطان سنجر سلجوقی، است؛ با ابعاد آن ۶۰ در ۴۰ سانتیمتر، به قطر 6سانتی متر، دارای کتیبه ای محرابی شکل و به خط کوفی شکسته، در پایان کتیبه، نام سازنده سنگ که عبدالله بن احمد قره آمده است.
این لوحه تاریخی که بیانگر تعمیراتی در حرم مطهر است، به لحاظ ارزش تاریخی و هنری آن، به موزه انتقال یافت و اکنون در معرض بازدید زیارت کنندگان آن حضرت است.
افطاری حرم امام رضا (ع)
همزمان با ماه مبارک رمضان، هر شب با توزیع حدود 4000 پرس غذای متبرک، از زائران صحن و سرای رضوی در محل مهمانسرای حضرت رضا (ع) در وعده افطار پذیرایی می‌شود. افطار به 3 صورت انجام می‌شود که شامل، مهمانسرای حضرت، در صحن و رواق رضوی و توزیع غذای متبرک در حاشیه شهر مشهد می‌باشد.
–
–
