کوه قلاقیران ؛ جاذبه‌ای دیگر در ایلام

یکی از جاذبه‌های دیدنی استان ایلام، کوه قلاقیران است که به قلعه قیران نیز مشهور است. این مکان به لحاظ کوهنوردی، در رده‌ی بالایی قرار دارد و دامنه‌اش با درختان بلوط کهنسال پوشیده شده است. این درختان با شاخه‌ها و برگ‌های خود، نواحی اطراف را سایه‌بان و زیبا کرده و چشم‌نوازی فراوانی را به وجود آورده‌اند. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و قرار گرفتن در نزدیکی خط استوا، آب و هوایی چهار فصل دارد. این موضوع باعث شده که کشور ایران، با پدیده‌های طبیعی فراوانی مانند کوه قلاقیران، بسیار پرشگفتی باشد. در این مطلب از مجله گردشگری سیسه، تمامی اطلاعات مربوط به کوه قلاقیران ایلام را با شما به اشتراک می‌گذاریم.

کوه قلاقیران کجاست؟

کوه قلاقیران، یکی از کوه‌های استان ایلام در غرب ایران است. این جاذبه گردشگری در شهرستان چوار و در فاصله ۵ کیلومتری غرب ایلام قرار دارد و به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی ایلام محسوب می‌شود. قلعه قیران که در نزدیکی تفرجگاه ششدار واقع شده، تنها در فاصله ۷۰۰ متری از پادگان ششدار قرار دارد. این قله به دلیل موقعیت خاص و تاریخ بسیار غنی، به یکی از نمادهای شهر ایلام تبدیل شده است.

استان ایلام در گذشته بخشی از کشور عیلام بوده است که سه هزار سال پیش منقرض شده است. در این ماجرا، بسیاری از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن نابود شده و تنها تعدادی از آن باقی مانده است. از آن پس، کوه قلاقیران به عنوان نماد شهر ایلام شناخته می‌شود. این کوه زیبا و محیط اطراف آن از جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شود و هر سال بازدیدکنندگان بسیاری را از داخل و خارج به خود جذب می‌کند. به همین دلیل، از قطب‌های مهم گردشگری شهر ایلام به شمار می‌رود.

قلعه قیران در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی این منطقه، کافی است در ورودی شهر ایلام کمی صبر کرده و به دور دست‌ها نگاه کنید تا با دیدن سنگ‌های رسوبی و دامنه‌های ماسه‌ای کوه قلاقیران آشنا شوید.

تاریخ کوه قلاقیران

استان ایلام با داشتن تاریخ بسیار قدیمی، یکی از مناطق باستانی و تاریخی ایران است. بر اساس شواهد تاریخی، در گذشته‌های دور، این منطقه بخشی از کشور عیلام بوده و از پیشینه چند هزار ساله برخوردار است. کتیبه‌های بابلی به عیلام، با عنوان «آلام» یا «آلامتو» اشاره کرده‌اند که به معنای کوهستان یا کشوری است که خورشید در آن همواره طلوع می‌کند.

با توجه به این سابقه تاریخی پربار، مناطق باستانی و جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر و فراوانی در استان ایلام وجود دارد. کوه قلاقیران با ارتفاع ۲۱۵۲ متر، یکی از مکان‌های دیدنی و ماندگار این شهر و منطقه است. در این مکان، بقایای یک قلعه بسیار قدیمی وجود دارد که به عنوان نگهبانی برای این منطقه در دوران گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

با توجه به شواهد موجود، قلعه قیران یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های ایران است که در دوره اشکانیان ساخته شده است. در سفر به این منطقه رویایی، شما انبوهی از درختان بلوط کهنسال را خواهید دید که دامنه کوه سر به فلک کشیده و منتهی به قلعه را تزئین می‌کنند. قرارگیری کوه قلعه قیران در مجاورت تفرجگاه‌های ششدار و منجل، از جمله مزایایی است که لذت بردن از جلوه‌های طبیعی اطراف را برای گردشگران امکان‌پذیر می‌کند.

متأسفانه شیب بسیار زیاد کوه قلاقیران، دسترسی به قله و کاوش در آن منطقه را تقریباً غیر ممکن کرده است. با این حال، هر گردشگری به‌ویژه در فصل بهار می‌تواند از تماشای مناظر زیبای دشت‌های پوشیده از گل و دامنه‌های پوشیده از درختان بلوط آن بهره‌مند شود.

این دشت‌ها و جنگل‌ها به‌واسطه فراوانی منابع آبی منطقه، از جمله آبشار سرطاف، به وجود آمده‌اند. قله قلاقیران به‌اندازه‌ای زیبا و منحصر به‌فرد است که ممکن است نسبت به طبیعی بودن آن تردید کنید. با این حال، ساختار رسوبی کوه قلاقیران کاملاً ساخته دست طبیعتی است که برای قرن‌ها به‌صورت آهسته و پیوسته دچار تغییر و تحول بوده است.

محوطه‌ای به مساحت صد هکتار که به روش سنگ‌چین دیوارکشی شده است، در مجاورت کوه قلاقیران وجود دارد. این محوطه وسیع در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و به‌طور هم‌زمان با قلعه در دوره اشکانیان ساخته شده است. بررسی مصالح به‌کار رفته در آن نشان می‌دهد که این دیواره و محوطه اطراف کوه هم‌زمان با قلعه ساخته شده‌اند.

[ قلعه جنی کیش ]

چرا قلاقیران؟

مردم ایلام به دلیل وجود بقایای یک قلعه تاریخی در بالاترین نقطه کوه قلاقیران، این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند. در گویش محلی، “قلا” به معنای قلعه است و براساس لغت‌نامه دهخدا، “قیران” به معنای کوه کوچکی است که از دیگر کوه‌ها جدا شده است. با این حال، برخی باستان‌شناسان معتقدند که واژه “قیران” به دلیل وجود چشمه طبیعی قیر در پایین این کوه، به‌دنبال “قلا” آمده است.

کوه قلاقیران در ایلام با بقایای قلعه تاریخی در بالاترین نقطه‌اش شناخته می‌شود. این کوه به ارتفاع 2152 متر محبوب برای کوهنوردی است و به دلیل وجود آب فراوان، دامنه‌ی آن بسیار سرسبز است و پوشش گیاهی متنوعی دارد که شامل درختان کهنسال بلوط نیز می‌شود. علاوه بر این، محوطه‌ای باستانی در نزدیکی این کوه وجود دارد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و تمدن کهن استان ایلام را زنده می‌کند. تفرجگاه‌های اطراف کوه قلاقیران نیز این منطقه را به یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های توریستی تبدیل کرده‌اند.

[ جاذبه های دیگر ایران: تالاب گندمان ]

تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری کوه قلاقیران در استان ایلام

محیط کوهستانی کوه قلاقیران در ایلام، بویژه به دلیل قرارگیری در دامنه زاگرس، شامل انواع گیاهی و جانوری منحصر به فردی است. در این منطقه، درختان بلوط، بادام کوهی، زالزالک، ارژن، ارغوان وحشی، داغدان و برخی گیاهان دارویی روییده و اکثر آن‌ها در محیط‌های کوهستانی زندگی می‌کنند. همچنین، این اکوسیستم، محل سکونت بسیاری از پستانداران و پرندگان است که با شناسایی ۳۲ گونه پستاندار و ۱۸۳ گونه پرنده، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این جانوران عمدتاً در مناطق شکار ممنوع این ناحیه زندگی می‌کنند یا به صورت فصلی به این منطقه مهاجرت می‌کنند.

در فصل بهار و تابستان، دشت‌های اطراف کوه قلاقیران با گل‌های وحشی شگفت‌انگیزی پر شده‌اند و این چشم‌نوازی طبیعی، هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. با سفر به قلعه قیران، می‌توان به زیبایی بی‌نظیر شقایق‌های وحشی این منطقه در دامان دشت شاهد بود.

شرایط آب‌وهوایی و دسترسی به کوه قلاقیران

کوه قلاقیران و مناطق اطراف آن به دلیل قرارگیری در دامنه زاگرس، در فصول مختلف از آب‌وهوایی خنک و کوهستانی برخوردارند. در زمستان، هوا سرد و طولانی است و در بهار و تابستان خنک و دلنشین می‌شود. در سردترین روزهای سال، دمای هوای این منطقه به منفی ۱۵ تا منفی ۲۰ درجه می‌رسد و میزان بارندگی آن به بیش از ۶۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد.

در این منطقه، دشت‌های فراخ در بهار و تابستان سرشار از گل‌های وحشی شده و چشم‌اندازهای طبیعی و بکر آن از زیبایی بی‌مانندی برخوردار است. با وجود این همه زیبایی، دسترسی به قله کوه قلاقیران بسیار دشوار است و تنها برای کوهنوردان و صخره‌نوردان حرفه‌ای امکان‌پذیر است.

علاوه بر تماشای جلوه‌های شگفت‌انگیز طبیعت، آب‌تنی کردن در آبشار سرطاف و کوهنوردی در بلندی‌های اطراف از بهترین سرگرمی‌هایی است که در سفر به قلعه قیران قابل تجربه است. با این حال، باید توجه داشت که در این منطقه و نواحی اطراف آن امکانات رفاهی خاصی وجود ندارد. این قله با وجود دشواری دسترسی، در رتبه بهترین کوه‌های ایران قرار دارد.